บทบาทสำคัญของอาเชียนในการแก้ปัญหาในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ในปัจจุบัน
ปัจจุบันในประเทศอาเชียนการแพร่ระบาดของโรคโควิด-๑๙ ยังคงชับซ้อนและมีความไม่แน่นอนในกิจการภายในของประเทศสมาชิก ภายนอกการแข่งขันที่มีอำนาจยิ่งใหญ่นั้นกว้างขวางขับซ้อนและส่งผลโดยตรงต่อบทบาทภาพลักษณ์ และกิจกรรมของอาเชียน ในบริบทดังกล่าว อาเชียนจึงจำเป็นต้องมีบทบาทสำคัญในการแก้ปัญหาภายในและภายนอกจึงเป็นการยืนยันเจตนารมณ์และค่นิยมของอาเชียน คือ การนำการเจรจาและความร่วมมือเป็นเครื่องมือไปสู่สันติภาพและเสถียรภาพ
แนวความคิดของ “ศูนย์กลางอาเซียน” (ASEAN Centrality) เริ่มเป็นที่พูดถึงกันมากโดยประเทศสมาชิกในปี ๒๕๔๘, ๒๕๔๙ เมื่อสมาคมผชิญกับแรงกดดันที่เพิ่มขึ้นจากคู่ค้าต่างประเทศ การทำงานภายนอก ในบริบทตังกล่าว “บทบาทกลาง” เป็นที่เข้าใจกันว่าอาเซียนมักจะประสานงานมุมมองและการดำเนินการในความสัมพันธ์กับคู่ค้าโดยคงไว้ซึ่งบทบาทของ “พลังขับเคลื่อนหลัก”ในความร่วมมือตลอดจนใน “ตำแหน่งกลาง”ด้วยความพยายามที่จะ กำหนดโครงสร้างความร่วมมือในภูมิภาคตามกรอบและกระดานสนทนาที่ริเริ่มและนำโดยอาเซียน ด้วยการถือกำเนิดของกฎบัตรอาเซียน “ศูนย์กลาง ได้กลายเป็นเป้าหมายและหลักการชี้นำสำหรับกิจกรรมทั้งหมดของอาเซียน
จากผลลัพธ์และประสบการณ์ที่ได้รับในปี ๒๕๕๘ อาเซียนได้สรุปบทบาทสำคัญของอาเซียนใน ๕ ด้าน ได้แก่ บทบาทศูนย์กลางภายในอาเซียนที่เป็นอิสระและพึ่งพาตนเอง บทบาทสำคัญในประเด็นร้อนในภูมิภาค บทบาทสำคัญในความสัมพันธ์กับประเทศหลักและคู่เจรจาอื่นๆ
มีบทบาทสำคัญในโครงสร้างภูมิภาคและมีบทบาทสำคัญในการมีส่วนร่วมและจัดการกับปัญหาและความท้าทายระดับโลก
การประชุมสุดยอดอาเซียนครั้งที่ ๓๘, ๓๙ และการประชุมสุดยอดที่เกี่ยวข้องประสบความสำเร็จ บรรดาประเทศต่างให้การต้อนรับและชื่นชมความก้าวหน้าในเชิงบวกที่เกิดขึ้นในความสัมพันธ์ระหว่างประเทศของอาเซียนในช่วงเวลาที่ผ่านมา โดยมีส่วนสนับสนุนในเชิงบวกและมีประสิทธิภาพต่อการพัฒนาร่วมกันของสมาคม มองไปในอนาคตผู้นำอาเซียน เน้นย้ำถึงความจำเป็นในการเสริมสร้างความเข้มแข็งและกระชับความเป็นหุ้นส่วนของอาเซียนต่อไป สนับสนุนให้คู่ค้าสนับสนุนและมีส่วนสนับสนุนที่สำคัญและปฏิบัติได้จริงในกระบวนการสร้างประชาคมอาเซียน ประชาคมอาเชียนและประสานความพยายามร่วมกันเพื่อจัดการกับท้าทายที่กิดขึ้นหมโดยเฉพาะ เพื่อรับมือกับกรระบาดของไวสโควิด-๑๙ และเพื่อการฟื้นตัวอย่างทั่วถึงและยั่งยืน
ในการประชุม ประเทศสมาชิกยังได้แลกเปลี่ยนความคิดเห็นในประเต็นระหว่างประเทศและระดับภูมิภาคที่มีความกังวลร่วมกัน เช่น ทะเลตะวันออก เมียนมาร์ และคาบสมุทรเกาหลี รวมถึงกิจกรรมฝ่ายเดียวที่เพิ่มความตึงเครียด บ่อนทำลายความไว้วางใจและทำลายสิ่งแวดล้อมทางทะเล ผู้นำกล่าวย้ำ ความจำเป็นในการเสริมสร้างความไว้วางใจซึ่งกันและกันและการสร้างความมั่นใจ ยับยั้งชั่งใจและไม่ชับซ้อนสถานการณ์ รักษาความสงบ เสถียรภาพ ความมั่นคง ความปลอดภัย และเสรีภาพในการเดินเรือและการบินในทะเลตะวันออก บรรดาประเทศต่างเน้นย้ำจุดยืนของตนในการระงับข้อพิพาทด้วยสันติวิธีบนพื้นฐานของกฎหมายระหว่างประเทศรวมทั้งอนุสัญญาสหประชาชาติว่าด้วยกฎหมายแห่งท้องทะเล (UNCLOS) ๑๙๘๒ ขณะเดียวกันยังตอกย้ำถึง
ความสำคัญของความสำคัญของการเต็ม และการดำเนินการตามปฏิญญาว่าด้วยการปฏิบัติของภาคีในทะเลตะวันออก (DOC) อย่างมีประสิทธิผลเป็นการยินดีที่การเจรจาเรื่องจรรยาบรรณ์ในทะเลตะวันออก (COC) ระหว่างอาเซียนกับจีนจะเริ่มต้นขึ้นอีกครั้งประเทศต่างๆ เน้นย้ำถึงความจำเป็นในการรักษาสภาพแวดล้อมที่เอื้ออำนวยต่อการเจรจา COC และพยายามดำเนินการต่อไป เพื่อบรรลุ COC ที่มีสาระสำคัญและมีประสิทธิผลตามกฎหมายระหว่างประเทศ ซึ่งรวมถึง UNCLOS ๑๙๘๒ ขณะเดียวกันยังตอกย้ำถึงความสำคัญของความสำคัญของการเต็ม และการดำเนินการตามปฏิญญาว่าด้วยการปฏิบัติของภาคีในทะเลตะวันออก (COC) อย่างมีประสิทธิผลเป็นการยินดีที่การเจรจาเรื่องจรรยาบรรณในทะเลตะวันออก (COC) ระหว่างอาเซียนกับจีนจะเริ่มต้นขึ้นอีก คลังประเทศต่างๆเน้นย้ำถึงความจำเป็นในการรักษาสภาพแวดล้อมที่เอื้ออำนวยต่อการเจรจา COC และพยายามดำเนินการต่อไปเพื่อบรรลุ COC ที่มีสาระสำคัญและมีประสิทธิผลตามกฎหมายระหว่างประเทศซึ่งรวมถึง UNCLOS ๑๙๘๒
เมื่อเผชิญกับการพัฒนาที่ชับซ้อนในเมียนมาร์บรรดาผู้นำเห็นพ้องที่จะแบ่งบันและสนับสนุนเมียนมาร์สมาชิกของครอบครัวอาเซียนต่อไปเพื่อเอาชนะช่วงเวลาที่ยากลำบากนี้บรรดาผู้นำยืนยันว่าความเป็นน้ำหนึ่งใจเดียวกันเป็นกุญแจสำคัญสำหรับอาเชียนและเมียนมาร์ในการค้นหาแนวทางแก้ไขที่มีประสิทธิภาพสำหรับความซับซ้อนในปัจจุบันหลายประเทศเสนอแนะว่าจำเป็นต้องดำเนินการตามฉันทามติ ประเด็นที่ตกลงกันโดยการประชุมผู้นำอาเชียนในดือนเมษายน พ.ศ. ๒๕๖๔ โดยทันทีและครบถ้วน บรรดาผู้นำยินดีกับความพยายามของผู้แทนพิเศษของประธานาธิบดี และขอให้ผู้แทนพิเศษเยือนเมียนมาร์โดยเร็วผู้นำยังยินดีกับกิจกรรมความช่วยเหลือด้านมนุษยธรรมของอาเชียนสำหรับชาวเมียนมาร์ที่ได้รับการดำเนินการอย่างแข็งขัน
ในบริบทที่ยากและซับซ้อนในปัจจุบัน ผู้นำอาเซียนได้เน้นย้ำถึงบทบาทสำคัญของอาเชียนในฐานะปัจจัยสำคัญที่ควรมีการรวมตัวกันและเคารพ ส่งเสริมการพูดคุย สร้างความไว้เนื้อเชื่อใจและความร่วมมืออย่างต่อเนื่อง ความร่วมมือที่เป็นประโยชน์ร่วมกันตามเอกสารพื้นฐานของอาเชียนในขณะที่ โดยเน้นว่าข้อตกลงความร่วมมือระดับภูมิภาคฉบับใหม่ควรส่งเสริมสันติภาพ เสถียรภาพและความเจริญรุ่งเรืองร่วมกันในภูมิภาค ตามที่นายกรัฐมนตรีเวียดนาม Pham Minh Chinh กล่าวในการประชุมสุดยอดอาเซียน ที่ ๓๘ อาเขียนควรรักษาคุณค่าของคามสามัคคีคำนิยมหลักและความแข็งแกร่งของอาเชียนในช่วง ๕๔ ปีที่ผ่านกับความรับผิดชอบและจิตวิญญาณที่สร้างสรรค์ของสมาชิกทุกคนจึงช่วยอาเซียนมีเสียงเป็นอันหนึ่งอันเดียวกันส่งเสริมบทบาทสำคัญและศักดิ์ศรีของอาเซียนเขากล่าวว่าอาเซียนจำเป็นต้องแสดงความกล้าหาญและการพึ่งพาตนเองในการรักษาสันติภาพความมั่นคงและความมั่นคงในทะเลตะวันออก “เราจำเป็นต้องยืดจุดยืนที่มีหลักการของเราในทะเลตะวันออกส่งเสริมความมุ่งมั่นของประเทศต่างในการปฏิบัติตามกฎหมายระหว่างประเทสดำเนินการด้วยความรับผิดชอบใช้ความอดกลั้นและละเว้นจากการกระทำที่ก่อให้เกิดความตึงเครียดหรือทำให้สถานการณ์ชับซ้อนขึ้นการรับรองเสรีภาพความปลอดภัยและความมั่นคงในการเดินเรือและการบินเป็นไปเพื่อประโยชน์ของทุกประเทศ เพื่อระงับข้อพิพาททั้งหมดด้วยสันติวิธีตามกฎหมายระหว่างประเทศ”เผชิญสถานการณ์ที่ซับซ้อนในปัจจุบัน นายกรัฐมนตรีเวียดนามเน้นย้ำว่าอาเซียนจำเป็นต้องแข็งขันเชิงรุก
และรับผิดชอบในทุกเรื่องที่มีผลกระทบต่อภูมิภาคช่วยรักษาบทบาทศูนย์กลางของอาเซียนพัฒนาส่งเสริมจิตวิญญาณของความเป็นอิสระในพฤติกรรม
ความเป็นกลางในการจัดการและความสมดุลใน ความสัมพันธ์จะช่วยให้อาเซียนหลีกเสี่ยงการอยู่เฉย ” ภายใต้แรงกดดันจากการแข่งขันที่มีอำนาจยิ่งใหญ่ ด้วยเจตนารมณ์นั้นประเทศหลัก ๆ ที่เข้าร่วมในภูมิภาคต้องรับผิดชอบสร้างสรรค์เคารพกฎหมายระหว่างประเทศไม่กระทบต่อสันติภาพและเสถียรภาพในภูมิภาคและเคารพในบทบาทของอาเซียนและปรึกษาหารือกับอาเซียนอย่างเต็มที่ผ่านกลไกและเวทีที่จัดตั้งขึ้นและนำโดยอาเซียน.
กล่าวโดยสรุป บทบาทสำคัญของอาเซียนต้องเป็นทั้งเป้าหมายและหลักการขี้นำกิจกรรมของอาเซียน บทบาทสำคัญไมใช่ “สิทธิ์”ในตัว อาเซียนสามารถสร้างและส่งเสริมบทบาทศูนย์กลางของตนผ่านศักดิ์ศรี ความจริงใจ และจุดยืนของ “ความเป็นกลางสันติภาพ การเจรจาและความร่วมมือ” ที่สร้างขึ้นจากความพยายามอย่างไม่ลดละ อาเซียนตลอดกระบวนการของการก่อตัวและการพัฒนา เมื่อเผชิญกับความยากลำบากและความท้าทายที่ไม่เคยเกิดขึ้นมาก่อน บทบาทสำคัญของอาเซียนได้รับการรวมเข้าด้วยกันมากขึ้นในช่วงไม่กี่ปีที่ผ่านมา และคาดว่าจะได้รับการส่งเสริมอย่างต่อเนื่องในปีต่อๆ ไป
สมบูรณ์ สุขชัยบวร….รายงาน
